maandag 6 augustus, Lublin en Majdanek

Als laatste blik op Warschau hebben we het Monument voor alle Gevallenen in het Oosten even gezien. Het is een algemeen monument voor iedereen, die in of kort na de WO II naar het Oosten (= Rusland en Siberie en verder) afgevoerd is. Er staat een grote treinwagon met kruizen, een geweer, een Joodse grafsteen, en er voor bielzen van brons met alle namen van de Goelagkampen waar die mensen gezeten hebben.
Ruben leest uit Klaagliederen 3:31 e.v. 'Laat ieder klagen over zijn eigen zonden.'
In de bus houdt Lodi weer een seminar, nu over de Talmoed studie volgens Joodse Oosteuropese traditie. Indruk op mij maakt zijn opmerking, dat de Ene altijd eerst zorgt voor redding, voordat de calamiteiten komen!
In Lublin bezoeken we Theater NN in een poort tussen het seculiere en het Joodse deel van Lublin. Om de hoek eten we in een Joods koosjer restaurant: ik neem koolsoep met amandelen en rozijnen als beeld van het bittere en het zoete van het leven.
Het volgende bezoek is aan de Talmoedschool, een prachtig gebouw. Helaas is er nu geen minjan meer, er zijn niet voldoende Joodse mannen om een dienst te kunnen houden.
s Middags rijden we door naar Majdanek, dat vlak naast de stad ligt, zowel toen als nu. De bevolkiing moet dus alles hebben gezien, gehoord, geroken, ......
s Avonds houdt Lodi zijn tweede seminar over de vraag of je wereld er nu anders uit ziet na alle bezoeken. Hij beantwoordt zijn eigen vraag met wat verhalen, zoals over de componist die kan horen dat die ene violist zijn partij met de andere 15 niet meespeelt. We hebben dus allemaal onze rol te spelen. Lees dat in Romeinen 12. Hij zegt dat alles wat je als mens tegenkomt, een opdracht van God is. De wereld is niet veranderd, maar IK kan het verschil maken. Als ik zo wat in het leven van Lodi kijk, zie ik dat hij dat zelf echt wel in praktijk brengt!